"Głosy z przeszłości" - koncert w ramach festiwalu Spoiwa Kultury

Dengbesz Kazo ma 65 lat, obecnie mieszka pod Stambułem. Często koncertuje, wykonując zarówno popularne kurdyjskie pieśni, jak i własne kompozycje. Dengbesze to członkowie społeczności kurdyjskiej, którzy gromadzą i prezentują w formie recytacji opowieści z życia w kurdyjskich wioskach i miastach. Zgodnie z tradycją opowiadaczy historii Dengbesz Kazo również improwizuje. Od 1960 roku praktyka dengbeszy została oficjalnie zakazana przez rząd turecki. W latach osiemdziesiątych wielu z nich musiało wyemigrować do miast w poszukiwaniu bezpieczeństwa i pracy. Nowo przybyli osiedlali się w najbiedniejszych częściach miasta. Tradycja dengbeszy zaczęła zupełnie zanikać. W 2003 roku dzięki środkom unijnym zaczęto tworzyć miejsca i projekty mające na celu ochronę tej tradycji. Pamięć dengbeszy to skarbnica wiedzy na temat historii i tradycji Kurdów. Trwają prace dokumentacyjne, dzięki którym niebawem będzie można i opisywać ten niezwykły fenomen głosów, które wcielają przeszłość.

Pomiędzy dengbeszami z Kurdystanu a dawnymi śpiewakami i artystami z innych kultur dostrzec można wiele podobieństw. Francja miała swoich żonglerów i minstreli, a Anglia swoich bardów. Dengbesze wpisują się w tę tradycję, ale odróżnia ich to, że ich sztuka opiera się tradycyjnie na głosie, a nie na akompaniamencie instrumentalnym. Tematyka pieśni (tzw. kilam), wykonywanych przez kilka godzin, a nawet przez kilka dni, obejmuje heroiczne wyczyny wojowników (pêlewan), przygody wędrowców, bitwy wielkich kurdyjskich plemion, radości i tragedie miłości odwzajemnionych i nieodwzajemnionych oraz zmagania z klęskami żywiołowymi i ludzkimi nieszczęściami. Po zamachu wojskowym w 1980 roku zakazano używania języka kurdyjskiego, odbierając głos dengbeszom, których wiele pieśni odeszło w niepamięć.

Vahan Kerovpyan urodził się w rodzinie ormiańskiej w Paryżu, muzyk, instrumentalista, kompozytor. Uczył się gry na dehol u Edmonda Zartariana oraz na zarbie i dapie u Madjida Khaladja. Prowadzi warsztaty gry na bębnach i perkusji, gra na pianinie i śpiewa w ormiańskim chórze, Akn. Od 2003 roku jest członkiem zespołu Kotchnak. Ukończył studia ormiańskie we Francuskim Narodowym Instytucie Języków i Cywilizacji Orientalnych (INALCO), studiował historię na uniwersytecie Paris-Sorbonne (Paris IV). Bierze udział w projektach mających na celu ocalenie dziedzictwa ormiańskiego, m.in. prowadzi zajęcia dla dzieci ormiańskich, publikuje artykuły, działa aktywnie na polu renowacji ormiańskich zabytków architektonicznych w Turcji.

Murat İçlinalça urodził się w 1985 roku w Stambule. W wieku ośmiu lat rozpoczął naukę śpiewu u mistrza Nişana Çalgıcıyana. Studiował śpiew i muzykę ludową w Konserwatorium Muzycznym na Politechnice w Stambule, którą ukończył w 2010 roku. W tym samym roku został mianowany mistrzem śpiewu kościoła pod wezwaniem św. Grzegorza Oświeciciela w Stambule.